Ποιοι τύποι καρκίνου μαστού διακρίνονται;

1)Ο λοβιακός: καρκίνος ξεκινά από τους μικρούς σάκους του μαστού που παράγουν το γάλα .

2)Ο καρκίνος των εκφορητικών πόρων:Αναπτύσσεται στο σύστημα των σωληνίσκων, που μεταφέρουν το γάλα από τους λοβούς στη θηλή και είναι ο συχνότερος .

Στο μικροσκόπιο μπορούν να διακριθούν 30 περίπου ιστολογικοί τύποι .Οι περισσότεροι τύποι είναι διηθητικοί καρκίνοι (διεισδύει στους υγιείς ιστούς, που περιβάλλουν τον όγκο).Ο καρκίνος in situ δεν είναι διηθητικός καρκίνος (το στάδιο είναι πολύ πρώιμο και ο όγκος εντοπισμένος σε ένα σημείο).

Ο αδενικός ιστός είναι σχεδόν πάντοτε το σημείο απ’όπου ξεκινούν όλοι οι τύποι. Κάθε τύπος έχει τη δική του πρόγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση .

Σταδιοποίηση

Αφορά τη διαδικασία που προσδιορίζει πόσο εκτεταμένος είναι ο καρκίνος .Το στάδιο της νόσου έχει άμεση σχέση με την πρόγνωση και καθορίζει το είδος της θεραπείας .Προσδιορίζεται με βάση την ταξηνόμηση ΤΝΜ,όπου Τ:το μέγεθος του πρωτοπαθούς όγκου .Ν: Η προσβολή των σύστοιχων μασχαλιαίων λεμφαδένων .Μ:Η παρουσία ή όχι μεταστάσεων .Κλινικά υπάρχουν 4 στάδια .

Η θεραπευτική απόφαση

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή θα καθορισθεί αφού  έχουν προηγηθεί οι εξετάσεις προκειμένου να προσδιορισθεί το στάδιο της νόσου (Πλην της κλινικής εξέτασης, υπάρχουν πληροφορίες από αιματολογικές εξετάσεις, υπερηχογραφήματα, μαστογραφία ακτινογραφία, σπινθηρογράφημα, αξονική τομογραφία, κλπ).

Τι θα ακολουθηθεί ως θεραπεία θα κριθεί από:

• Τον τύπο και το στάδιο της νόσου.
• Την ηλικία της γυναίκας και τη μετεμμηνοπαυσιακή της κατάσταση.
• Τους προγνωστικούς δείκτες: Αφορούν στη διερεύνηση βιολογικών παραμέτρων, που μπορούν να πιθανολογήσουν μελλοντικές εξελίξεις της νόσου και περιλαμβάνουν:

1.Μέτρηση οιστρογόνων και προγεστερόνης (είναι δείκτης ανταπόκρισης, σε περίπτωση ορμονοθεραπείας).

2.Ανάλυση του DNA που περιέχει ο όγκος (σωστή ποσότητα επιτρέπει καλύτερη εξέλιξη της νόσου).

3.Ανάλυση κυτταρικού κύκλου (αποτελεί δείκτη για το χρόνο πολλαπλασιασμού του καρκινικού κυττάρου).

4.Μελέτη της έκφρασης διαφόρων γονιδίων (αποτελούν δείκτες βιολογικής συμπεριφοράς των παθολογικών νεοπλασματικών κυττάρων).

Οι εξετάσεις αυτές βοηθούν σημαντικά στη διάκριση υψηλού ή μειωμένου κινδύνου και αντίστοιχα στην ακολουθούμενη θεραπεία .Η διάκριση αυτή δεν πρέπει να φοβίζει .Αντίθετα, αν έγκαιρα διαβλέψουμε μια πιθανή επιπλοκή, υπάρχουν σήμερα θεραπευτικές επιλογές, που μπορούν και μειώνουν αυτή την πιθανότητα .

Γυναίκες με δείκτες υψηλού κινδύνου, ακολουθώντας την ανάλογη αγωγή, δεν παρουσιάζουν υποτροπή της νόσου .

Θεραπευτικές Προσεγγίσεις

  Χειρουργική:Είναι μια επιλογή αναγκαστική και εν πρώτοις εντάσσεται στο στάδιο της διάγνωσης .Σε κάθε περίπτωση (καλοήθειας ή κακοήθειας) θα δώσει το δείγμα προς αξιολόγηση .Καταρχήν λοιπόν γίνεται βιοψία .Ο χειρουργός θα επιλέξει αν η βιοψία διενεργηθεί με βελόνα (FNA), με περιορισμένη τομή ή με ολική αφαίρεση, αν πρόκειται για μεγάλη μάζα .Θα κρίνει αν πρέπει να γίνει βιοψία σε άλλες περιοχές και τι ποσότητα υλικού θα χρειαστεί προκειμένου να γίνουν οι αναλύσεις και οι εξετάσεις που αναφέρθηκαν .Αν διαπιστωθεί κακοήθεια, η ασθενής μαζί με την οικογένειά της συζητούν και επιλέγουν σε συνεργασία με το γιατρό, τη θεραπευτική αντιμετώπιση .

  Σε ό,τι αφορά τη χειρουργική:ενώ στο παρελθόν αποτελούσε την κύρια επιλογή, η ριζική μαστεκτομή είναι σπάνια (η αφαιρεση δηλ. ολόκληρου του μαστού, των μασχλιαίων λεμφαδένων και των μυών του θωρακικού τουχώματος). Μικρότερες επεμβάσεις δίνουν ίδιες πιθανότητες ίασης και καλύτερα αποτελέσματα σε όλους τους τομείς (ψυχολογικούς,αισθητικούςλειτουργικούς). Για τη σωστή επιλογή της επέμβασης αρκεί η συνεργασία όλων των γιατρών (ειδικευμένος χειρουργός, ογκολόγος, ακτινοθεραπευτής). Ο χειρουργικός καθαρισμός και η δειγματοληψία των μασχαλιαίων λεμφαδένων, που γίνεται στις περισσότερες ασθενείς, μπορεί να γίνει και με χωριστή τομή, που ακολουθεί της πρώτης επέμβασης.

  Ένας άλλος  ρόλος της χειρουργικής είναι η αποκατάσταση της αισθητικής εικόνας του μαστού. Σήμερα όμως είναι λιγοστές οι φορές που η εικόνα αυτή δίνει τέτοιες προτεραιότητες. Εφόσον ζητηθεί, ο πλαστικός χειρουργός θα δώσει συμβουλές και θα οδηγήσει. Συνήθως ζητείται η συμβολή του, προς το τέλος της θεραπείας. Υπάρχουν πολλές τεχνικές ανακατασκευής του μαστού. Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά  τους , θα σας αναφερθούν πριν αποφασίσετε.

Ακτινοθεραπεία:Είναι η καθιερωμένη μορφή θεραπείας και έπεται της χειρουργικής επέμβασης. Η καθιέρωσή της στηρίζεται στην υπόθεση ότι ενδέχεται να υπάρχουν μη ανιχνεύσιμα καρκινικά κύτταρα και μετά την επέμβαση, τα οποία καταστρέφονται αποτελεσματικά με την ακτινοβολία. Η ακτινοβολούμενη περιοχή είναι τις περισσότερες φορές το θωρακικό τοίχωμα κυρίως και οι λεμφεδένες (μασχαλιαίοι και ενίοτε υπερκλείδιοι).

  Η ακτινοβολία χορηγείται καθημερινά, 5 ημέρες την εβδομάδα επί 6 εβδομάδες. Συνηθέστερη είναι η εξωτερική ακτινοβολία σε ολόκληρο το μαστό. Κάποιες φορές επιλέγεται η βραχυθεραπεία, η οποία είναι δόση ακτινοβολίας απευθείας μέσα στον όγκο, ο οποίος δεν έχει αφαιρεθεί χειρουργικά.

  Η ακτινοβολία μπορεί, επίσης, να χρησιμοποιηθεί ως ανακουφιστική, μειώνοντας το μέγεθος του όγκου και ελαττώνοντας τον πόνο, όταν υπάρχει.

  Χρησιμοποιείται ως μέτρο ελέγχου για πιθανή τοπική επέκταση της νόσου. Αν κριθεί, στην πορεία, μπορεί να εφαρμοσθεί ακτινοθεραπεία ευρείας έκτασης,ώστε να επιτευχθεί μόνιμος έλεγχος της νόσου.

  Σε αυτή τη φάση της θεραπείας και δύο τουλάχιστον εβδομάδες μετά το πέρας της ακτινοθεραπείας, έχει σημαίνουσα αξία:

• Η καλή διατροφή και η ξεκούραση.
• Η προφύλαξη από τον ήλιο και το κρύο.
• Η αποφυγή νερού και σαπουνιού στην ακτινοβολούμενη περιοχή, αλλά και οποιασδήποτε ουσίας που δεν έχει συσταθεί από το γιατρό.

  Η ακτινοθεραπεία είναι ανώδυνη και οι παρενέργειές  της είναι παροδικές (αναφορά γίνεται στο φυλλάδιο «Διατροφή και παρενέργειες της θεραπείας κατά του καρκίνου», που διανέμεται στην Ογκολογική Κλινική του ΠεΠαΓΝΗ).

  Ειδικό Ογκολογικό Συμβούλιο αποφασίζει τη μέθοδο της ακτινοθεραπείας που εφαρμόζει ειδικευμένος και έμπειρος ακτινοθεραπευτής.Τίποτα προβλέψιμο δεν αφήνεται στην τύχη.

  Υπολογίστε λοιπόν, ως πολύ σοβαρό το γεγονός ότι η ακτινοθεραπεία βοηθά την επιζητούμενη ίαση και θέτει υπό έλεγχο τη νόσο.

  Σημείωση που ισχύει και για κάθε μορφή θεραπείας.Κάθε γυναίκα έχει το δικό της ιστορικό και ξεχωριστή αντιμετώπιση. Η αναφορά σε πολλούς λόγους και τρόπους ακτινοβολίας ή άλλης θεραπείας, είναι δυνητική. Δεν είναι δηλαδή απαραίτητο να αφορά τη δική σας περίπτωση.

  Χημειοθεραπεία:Χρησιμοποιείται ως συμπληρωματική θεραπεία για να αντιμετωπιστούν μελλοντικές εξελίξεις της νόσου. Η θεραπεία αυτή συνίσταται σε χορήγηση φαρμάκων (κυτταροστατικών), είτε από του στόματος, είτε ενδοφλέβια, είτε διαλυμένα σε ορό. Η δράση τους ποικίλλει ανάλογα με το φάρμακο, όλα όμως έχουν κοινό σκοπό: μέσα από το αίμα να φτάσουν και να αφανίσουν τα καρκινικά κύτταρα, που πιθανόν κυκλοφορούν στον οργανισμό. Η συμπληρωματική θεραπεία ακολουθείται στις περισσότερες γυναίκες μετά την επέμβαση, με σκοπό να προλάβει ή να ελαχιστοποιήσει την ανάπτυξη μεμακρυσμένων μεταστάσεων από μη ορατά νεοπλασματικά κύτταρα, που πιθανόν υπάρχουν.

   Η θεραπεία αυτή μπορεί να απαλλάξει από τη νόσο κάποιες ασθενείς, ακόμα και αν είναι υψηλού κινδύνου.

   Οι θεραπευτικοί συνδυασμοί των φαρμάκων δίνουν σημαντικές πιθανότητες να περιορίσουν το μέγεθος ή να σταματήσουν την ανάπτυξη μεταστατικής νόσου. Σε τέτοιες περιπτώσεις η διάρκεια της θεραπείας είναι μακρά (μήνες ή και χρόνια) και επιλέγονται επιθετικά θεραπευτικά σχήματα. Μελέτες και έρευνα έχουν καθορίσει τη μέγιστη θεωρητική δόση και έχουν αποδείξει ότι αυτή μπορεί να επιφέρει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Μικρότερες δόσεις μειονεκτούν σοβαρά και δεν πρέπει να υιοθετούνται υπό την πίεση, που πολλές φορές ασκείται, για δόσεις περισσότερο ανεκτές. Η δοσολογία που καθορίζεται από τον Ογκολόγο οφείλει όχι να είναι αρεστή αλλά αποτελεσματική. Είναι δε υποχρέωση του Ογκολόγου να προσαρμόζει τις δόσεις ανάλογα με την ανοχή του κάθε ασθενούς.

  Η χρήση και των πιο ανώδυνων φαρμάκων συνοδεύεται πάντα από ανεπιθύμητες ενέργειες. Και στην περίπτωση αυτή θα υπάρξουν. Γενικές πληροφορίες μπορείτε να έχετε από το αντίστοιχο φυλλάδιο.

 Συζητείστε όμως με το γιατρό σας τις παρενέργειες της προσωπικής θεραπευτικής επιλογής.

Αν γνωρίζετε δεν πρέπει να πανικοβληθείτε. Οι παρενέργειες είναι παροδικές και θα είναι ακόμα λιγότερες αν προσέξετε τη διατροφή και την ξεκούρασή σας.      

• Αποφύγετε οινοπνευματώδη ποτά και προσθέστε πολλά υγρά καθημερινά για την αποβολή των φαρμάκων και την προστασία των νεφρών.
• Μην εκτεθείτε στον ήλιο, όσο διάστημα διαρκεί η χημειοθεραπεία.
• Μην ανησυχήσετε αν αλλάξει το χρώμα των ούρων και αν υπάρξουν διαταραχές στην περίοδο. Αναφέρετε κάθε πρόβλημα στο γιατρό, ο οποίος με συχνές εξετάσεις αίματος ελέγχει το θεραπευτικό σχήμα.

Η χημειοθεραπεία ως συμπληρωματική θεραπεία είναι ένα εξελισσόμενο πεδίο, που επιδέχεται πολλές απόψεις. Ωστόσο, θα πρέπει κατηγορηματικά να τονισθεί πως έχει αποδειχθεί όχι μόνο σημαντική στη βελτίωση της νόσου, αλλά και σωτηρία έως την οριστική και πλήρη ίαση. Η Ογκολογική Κλινική του ΠεΠαΓΝΗ, ίσως από τις λίγες στον Ελλαδικό χώρο, έχει τη δυνατότητα να εφαρμόζει ό,τι πιο σύγχρονο, ενδεδειγμένο και παραδεκτό.

  Ορμονοθεραπεία:Οι ορμόνες επιδρούν στην εξέλιξη της νόσου και κατά συνέπεια μπορούν και να αποτελέσουν όπλο στην αντιμετώπισή της. Τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη είναι γυναικείες ορμόνες που έχουν τη δυνατότητα να διεγείρουν ή να αναστείλουν την ανάπτυξη ή τη δραστηριότητα ειδικών κυττάρων. Σε περίπτωση προηγούμενης λήψης γυναικείων ορμονών, αυτή θα πρέπει να σταματήσει, καθώς μπορεί να επιδράσει αρνητικά στην εξέλιξη της νόσου.Στην απόφαση χορήγησης ορμονικής θεραπείας θα καταφύγουμε μόνο εάν οι εξετάσεις δείξουν ότι υπάρχουν στα καρκινικά κύτταρα ορμονικοί υποδοχείς. Οι υποδοχείς αυτοί βρίσκονται στα κύτταρα των περισσότερων γυναικών (όχι όλων) και οι όγκοι ταξινομούνται ως θετικοί ή αρνητικοί, ανάλογα με τον αριθμό των θέσεων αυτών που διαθέτουν.

  Υπάρχουν πολλοί τρόποι ενδοκρινικής παρέμβασης με ιδιαίτερο θεραπευτικό ενδιαφέρον. Ορμονικοί συνδυασμοί στοχεύουν στη μείωση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και στην καταστροφή των καρκινικών κυττάρων.

  Η ταμοξιφένη, ένα αντιοιστρογόνο, φαίνεται να εμποδίζει τη δράση των οιστρογόνων στα καρκινικά κύτταρα. Χορηγείται από το στόμα και είναι το πλέον ενδεδειγμένο φάρμακο σ’αυτού του είδους τη θεραπεία. Οι παρενέργειες είναι λίγες και δε θεωρούνται σοβαρές. Η πιο έντονη είναι οι θερμές εξάψεις. Υπάρχουν φάρμακα που βοηθούν και τα συνταγογραφεί ο γιατρός. Οι οστικοί πόνοι αρχικά μπορεί να σημαίνουν ανταπόκριση στη θεραπεία. Σήμερα, ολοένα και περισσότερο αναπτύσσονται νεότερα αντιοιστρογόνα με συνέπεια τον περιορισμό των ανεπιθύμητων ενεργειών.

  Παρακολούθηση της θεραπείας:Είναι αναγκαίος και επιτακτικός ο έλεγχος για οποιαδήποτε γυναίκα είτε έχει νόσο είτε δεν έχει. Όσο διαρκεί η θεραπεία απαιτείται συστηματική παρακολούθηση του βαθμού της ανταπόκρισης. Στη συνέχεια, είναι το ίδιο απαραίτητη η επιτήρηση για ενδεχόμενη υποτροπή της νόσου. Ο έλεγχος πρέπει να περιλαμβάνει:

• Τακτική κλινική εξέταση (κάθε 3-6 μήνες ).
• Μαστογραφία (κάθε χρόνο).
• Βιοχημικός έλεγχος και έλεγχος νεοπλασματικών δεικτών (κάθε 3-6 μήνες).
• Απεικονιστικός έλεγχος. Αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία, ακτινογραφία, σπινθηρογράφημα, όπου ζητηθεί από το γιατρό (κάθε χρόνο).
• Σε περίπτωση υποτροπής, ειδικές εξετάσεις (ενδοσκόπηση ή βιοψία).

  Επιμείνετε στην ενημέρωση πιθανών παρενεργειών σε κάθε είδος θεραπείας. Με σωστή ενημέρωση και χορήγηση σύγχρονων φαρμάκων μπορούν να είναι σημαντικά μειωμένες και όταν είναι αναμενόμενες, δε δημιουργούν πανικό. Μια ειδική δίαιτα ή ένα παυσίπονο μπορεί να προλάβει δυσάρεστες παρενέργειες.